یاقوت یا یاکَند یا بَهرامَن نوع سرخرنگ و متبلور کُرُندوم است که بعد از الماس سختترین کانیها محسوب میشود. درجهٔ سختی یاقوت ۹ در مقیاس موس است. کرندوم از کانیهای سنگهای آذرین و دگرگونی است و نوعی آلومین (اکسید آلومینیم) شمرده میشود که ممکن است حاوی مقدار کمی ناخالصی از عناصری همچون تیتانیم، مس، منگنز، کروم و آهن باشد. وجود این ناخالصیها باعث ایجاد رنگهای گوناگون مانند آبی، زرد، بنفش، صورتی، نارنجی و سرخ در کرندوم میشود. کرندومهایی که رنگی بهجز سرخ و صورتی داشته باشند یاقوت کبود (نیلَم) نامیده میشوند و کرندومهای سرخرنگ و صورتی با نام یاقوت سرخ شناخته میشوند.
بیشتر یاقوت جهان در کشورهای میانمار، سریلانکا، کنیا، ماداگاسکار، موزامبیک، گرینلند و افغانستان قرار دارد و مرغوبترین آنها در درهٔ موگوک در میانمار یافت میشود.
یونانیان باور داشتهاند که این سنگ به صاحبش نیروهای خاصی از جمله تندرستی، دانش، ثروت و موفقیت در عشق میدهد. بر پایهٔ باور پیشینیان، همهٔ گوهرها در آتش میگدازند به جز یاقوت رُمّانی. محمد بن محمود همدانی در کتاب عجایبنامه دربارهٔ یاقوت میگوید:
«طبع وی گرم و خشک است، به درجه رابع. هر که با خود دارد از طاعون ایمن بُوَد. یاقوت از زر و سرب سنگیتر بُوَد. معدن وی کوه رُهون است به سَرَندیب (سریلانکا) که آدم به آن فروآمد، و در میان دریاست. هر که یاقوت با خود دارد، خون در تن وی صافی کند و از خُمود و سکته و صرع ایمن بود.»